Bommeldingen

Bommeldingen

Over een lange periode hebben de operationele medewerkers van de Inlichtingendienst Rotterdam bommeldingen behandeld. Rond de eeuwwisseling (1900/2000) is dit bij een andere politiedienst ondergebracht, te weten Bureau Vuurwapens, onderdeel  van de Forensische Opsporing. 

In de toenmalige politieregio Rotterdam-Rijnmond zorgden vooral telefonische bommeldingen bij de politie regelmatig voor niet uniforme en daardoor zeer uiteenlopende reacties. Vanzelfsprekend is dan de regel, safety first, maar niet zelden wordt tot ontruiming van bijvoorbeeld een school, kantoorpand en hotel overgegaan bij een melding die, als er enig summier onderzoek zou zijn gedaan, niet als een bomincident zou worden aangemerkt.

Bommeldingen zorgen vaak voor overhaaste reacties en maatregelen. Politiefunctionarissen en directies van scholen, hotels etc., die met een dergelijke melding worden geconfronteerd zetten veelal eerst de ontruimingsmaatregelen in werking. Achteraf wordt dan getracht het waarheidsgehalte van een dergelijke melding te achterhalen. Gelet op het aantal valse bommeldingen in de regio (de 80- en 90-tiger jaren ongeveer 100 per jaar), de aanzienlijke gevolgen voor de openbare orde, de ontregeling van het maatschappelijke verkeer en de financiële aspecten daarvan, zijn professionaliteit van de Inlichtingendienst  en later de forensische medewerker, terughoudendheid in de aanpak noodzakelijk.(10)

De Inlichtingendienst had over deze lange periode hierover analyse-ervaring opgedaan en geleerd dat bij serieuze bommeldingen bepaalde ‘ingrediënten’ aanwezig zijn, die het meer aannemelijk maken dat er sprake is van een serieus te nemen bommelding. Sommige al dan niet buitenlandse terroristische organisaties zijn ‘herkenbaar’ aan de wijze waarop een bommelding wordt gedaan. Ook kwam het voor dat personen, die een bommelding doen, zeiden te spreken namens een met name genoemde organisatie. Het was dan ook van belang dat bij de Inlichtingendienst specialistische kennis aanwezig was om bommeldingen snel op voorhand op  waarheidsgehalte te kunnen inschatten. Dat een eenduidige aanpak binnen de regio Rotterdam-Rijnmond noodzakelijk was om de valse melder in ieder district een gelijke reactie te geven, mag duidelijk zijn. (10)

In een bepaalde periode moest de ID rechercheur zelf, veelal gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd bepalen of hij het nodig achtte dat het gebied waar de melding was gedaan of het mogelijk geïmproviseerde explosief lag/stond, al dan niet voorafgegaan door een telefonische melding door de geüniformeerde politie,  moest worden afgezet met de bekende rode linten. De opgegeven grootte van het IED (Improvised Explosive Device / Geimprovisserd Explosief) bepaalde met behulp van een tabel de afstand die van het mogelijk explosief moest worden gehouden. (2)

Engelssprekende man

Er zijn voor de start van de finale twee telefoontjes binnengekomen, waarin een Engelssprekende man meldt dat er om 14.00 uur een bom in het sportpaleis zal ontploffen. De persoon doet zich voor als een sympathisant van een antikapitalistische beweging.

De organisatie, met Wim Buitendijk als kersverse directeur, neemt het dreigement zeer serieus en besluit om 13.45 uur het stadion te ontruimen. 'Geen paniek, verlaat direkt, kalm maar snel, de zaal, politie', verschijnt er op het matrixbord van Ahoy.

Lendl staat met 6-0, 1-0 voor als hij en Connors aan de kant door de hoofdscheidsrechter worden geïnformeerd.

1984: Bommelding maakt einde aan finale ABN Amro-toernooi Deze video is alleen in Nederland te bekijken.

"Ik zat precies achter Lendl en Connors toen ze werden geïnformeerd dat ze meteen de baan moesten verlaten vanwege een bomb scare. Ze schrokken en liepen snel de baan af", vertelt fotograaf Henk Koster, die al 45 jaar op het toernooi actief is. "Het is voor het toernooi een rotherinnering."

Drieënhalf uur na het verlaten van de tennisbaan in Ahoy verlaten de twee legendarische tennissers Rotterdam vanaf vliegveld Zestienhoven, naar verluidt nog steeds in tenniskleding.

Lendl: 'Pech voor mij'

"Ik had pech, want ik speelde behoorlijk goed in die wedstrijd", zou Lendl jaren later over de afgebroken finale vertellen. "Het was niet fijn. Ook al wist je dat er waarschijnlijk niets zou gebeuren, er moesten wel voorzorgsmaatregelen worden genomen."

Een maand na het breed uitgemeten incident, waar zelfs de New York Times een artikel aan besteedt, besluiten de internationale tennisbazen dat de finale toch niet wordt overgespeeld.

De toernooiorganisatie geeft de gedupeerde toeschouwers vervolgens een goedmakertje: een tegoedbon van vijftien gulden. Van de antikapitalistische beweging is nooit meer wat vernomen.

Het ABN Amro-toernooi is een van de zeven ATP-toernooien die sinds de invoering van het proftennis in 1968 tot 1987 geen winnaar hebben gekregen.

1986  American - Express Rotterdam, ontplofte IED 

Explosievenverkennersopleiding 

Verzekering

Om een indicatie te geven van het aantal bommeldingen die per jaar door de ID werden afgehandeld meldt op 24-11-1988 het hoofd van de Politieke Inlichtingendienst (PID) aan de secretarieafdeling Financiën van de gemeente Rotterdam dat het aantal politiefunctionarissen dat in de periode 1-8-1987 tot 1-8-1988 bij bommeldingen is ingezet 118 bedraagt.(10)

Over de periode 1-8-1992 tot en met 1-8-1993 wordt 101 maal geteld. De premieberekening van de door de politie afgesloten verzekering voor deze risicovolle werkzaamheden werd achteraf vastgesteld naar aanleiding van het aantal behandelde meldingen. (10)

Opleidingskosten

In een uitnodigingsbrief voor de opleiding van 15-1-1988 van het COME staat buiten de aangegeven route naar het kasteel keurig vermeld dat de kosten voor de opleiding f 35,= per dag bedragen en dat na afloop een factuur naar de gemeentepolitie Rotterdam gezonden zal worden. (10)

1988  Eerste bommelding voor ID-rechercheur

Zij nemen ook zgn. studiofoto’s van het pakketje. Op de lamp staan de acroniemen I.R.A. en op een wikkelpapier DANGER. Er werd niets explosiefs aangetroffen.(2)

Vanzelfsprekend wordt na zoveel commotie onderzoek gedaan naar de daders van het pakketje. De makers van de inmiddels ‘nepbom’ hebben kennelijk spijt want op 17-7-1988, elf dagen na het voorval, meldt een jongen van 16 jaar oud zich bij de politie, bureau Slinge, die vertelt dat hij al op dinsdag 5 juli 1988 in de avonduren vanuit een telefooncel naar de politie had gebeld met de mededeling dat er op de Dordtselaan in een portiek voor pand 246 een bom lag. Hij heeft toen staan wachten tot er politie kwam, maar er gebeurde niets. De volgende middag hoorde hij dat het pakketje was gevonden. Deze 16 jarige jongen noemt ook nog een mededader die zich dan op een camping bevond. Door de rechercheurs is als maatregel met de ouders gesproken. Waar een 1e bommelding zoal naar kan leiden. (2)

1988  Bommelding; amfetamine

Een andere bijzonder positief verlopen bommelding over een mogelijk explosieve stof speelt zich af op donderdag 4 augustus 1988. Omstreeks 21:55 uur gaat de ID rechercheur, inmiddels na de ‘Dordtselaan-melding’ gepokt en gemazeld in de behandeling van bommeldingen, op verzoek van de politiemeldkamer naar een pand aan de Schonerbergerweg te Rotterdam, waar vermoedelijk een op explosieven gelijkende stof zou liggen.

 omwikkeld door leukoplast. Na het voorzichtig openen bleek onder de leukoplast en plastic zakje zat en dat dit wit poeder bevatte.(2)

De ID rechercheur kon niet vaststellen of het een explosieve stof dan wel een verdovend middel betrof en nam de drie staafvormige voorwerpen in beslag.

Dezelfde nacht, omstreeks 00:45 uur wordt door een rechercheur van de afdeling Centrale Recherche, bureau Verdovende Middelen op het Hoofdbureau vastgesteld dat de inhoud amfetamine betrof.

In de tussenliggende tijd werd vastgesteld dat de hoofdbewoner van het betreffende pand van Britse afkomst is en als kelner werkzaam in een café aan de Nieuwe Binnenweg in de directe omgeving van zijn woonhuis.

Daar zowel de ID rechercheur als de Verdovende Middelen rechercheur immer enthousiast hun werkzaamheden verrichten werd rond 02:00 uur besloten naar het betreffende café te gaan. De beide rechercheurs zijn vuurwapen dragend. In het café dat inmiddels voor het publiek was gesloten werd de kelner aangetroffen en hem werd gevraagd mee te lopen naar zijn woning. In zijn woning aangekomen blijkt hij geen aannemelijke verklaring te hebben voor de aanwezigheid van de verdovende middelen en wordt ter plaatse om 02:30 uur aangehouden voor overtreding van de Opiumwet.

De verdachte hoofdbewoner wordt overgebracht naar het Hoofdbureau waar het ritueel een aanvang neemt. Er volgde een onderzoek in de betreffende woning waar verder aanwijzingen worden gevonden voor de mededaders van wie één persoon met een valse naam de rode auto had gehuurd. In een slaapkamer wordt een revolver aangetroffen met daarbij een plastic zakje met scherpe patronen. Later worden in het onderzoek nog meer verdachten aangehouden en worden bij hen hoge bedragen in beslag genomen. Tijdens de eerste verhoren laten de verdachten weinig los. Verder internationaal onderzoek had dusdanig resultaat dat een verdovende middelen bende wordt opgerold, waarbij de hoofdverdachte 2 jaar gevangenisstraf krijgt opgelegd. (2)

1988  Mogelijke IED's bij Turkse consulaat Rotterdam

Vanwege de politieke gevoeligheid van een consulaat-generaal en haar personeel en de internationale verplichtingen die aan een dergelijke vestiging is verbonden was o.m. de  ID-Rotterdam immer actief om de veiligheid van diplomatiek personeel mede te waarborgen. Doordat zich in bepaalde periodes ontwikkelingen voordeden veroorzaakt door organisaties van zowel extreem linkse als rechtse organisaties van het thuisland diende hiermee bij bommeldingen immer rekening gehouden te worden (2).

De politie sloeg alarm en zette de omgeving in een straal van 200 tot 300 meter af. De buren, een artsengezin, werden uit bed gehaald en in hun ochtendjassen door de politie overgebracht naar het bureau Eendrachtsplein. Even na twee uur begon de Explosieven Opruimings Dienst (EOD) met de inspectie van de omgeving van hét consulaat. Aan het spandoek hingen wat draden en een batterijtje. De batterij werd met een lichte explosieve lading tot ontploffing gebracht. (Bron: Het Vrije volk, democratisch-socialistisch dagblad, dd 02-12-1988) 

Het Turkse consulaat generaal op het adres Eendrachtsweg 67 te Rotterdam

Het moge duidelijk zijn dat elke activiteit in de richting van het consulaat-generaal van Turkije door de politie, en met name de ID Rotterdam, serieus wordt aangepakt.

Een aardige bijkomstigheid bij het betreffende pand is de historie. (2)

C&A
De grondleggers van C&A, Clemens en August Brenninkmeijer afkomstig uit Westfalen waren in 1841 in Friesland begonnen om vervolgens via Amsterdam door te stoten naar Rotterdam. Daar werd in 1924 het chique modepaleis op de hoek Korte Hoogstraat en Hoogstraat geopend. Brenninkmeijer woonde echter maar een jaar aan de Eendrachtsweg, voordat het pand overging naar Ignatz Paul Brenninkmeijer (ca. 1883-1959). Het pand bleef tot 1970 in handen van de familie Brenninkmeijer, waarna het een totaal andere bestemming kreeg.

Enige activiteiten tegen het Turks Consulaat
In 1973 werd het Consulaat generaal van Turkije er gevestigd. Zo rustig als het er vóór die tijd was, zo rumoerig werd het in de volgende jaren. Op 16 juni 1982 liep een demonstratie van Turkse jongeren voor het Turkse consulaat uit op een flinke vechtpartij tussen verschillende Turkse groeperingen. Omstreeks 1983-1984 was er een bommelding in het consulaat en op 10 augustus 1991 hielden 800 Koerden een protestmars van het Schouwburgplein naar het Turkse consulaat gericht tegen het optreden van het Turkse leger tegen Koerdische guerrillastrijders in Noord-Irak. Op 10 juli 1993 demonstreerden meer dan 1000 Turken voor het consulaat tegen een aanslag in de Turkse plaats Sivas, waarbij 36 progressieve kunstenaars om het leven kwamen. Het consulaat aan de Eendrachtsweg deed dienst tot 1998.

Zeventiende rijksmonument in Rotterdam
Na verhuizing van het consulaat bleef het pand verweesd achter totdat in 2011 Stadsherstel Historisch Rotterdam eigenaar werd van het pand – het zeventiende rijksmonument in de stad – die het grondig liet restaureren. (13)

1991  Bommelding Stadhuis

De ID-rechercheur adviseert de voorzitter van de raadsvergadering, burgemeester Peper, die met de raadsleden in het restaurant van het Stadstimmerhuis op een veilige plek hebben plaatsgenomen, dat de raadsvergadering hervat kan worden. De betreffende ID-rechercheur kan hierover nog herinneren dat hij een verantwoordingsrapportage moest maken. Kennelijk naar aanleiding van vragen over het optreden van de bomverkenner vanuit het stadhuis en/of het hogere politie echelon. Later heeft burgemeester Peper de politieleiding bedankt voor de opvolging (wijze van handelen) van deze bommelding. Hoe zaken kunnen lopen. (2)

1995  Bomaanslag Boezemsingel

Een bommelding voor de bomverkenner, de ID-rechercheur,  behoort ook tot zijn werkzaamheden. Dit vanwege het feit dat een en ander politiek gemotiveerd zou kunnen zijn. Het slachtoffer betrof een man van Turkse afkomst. Overigens heeft auteur bij onderstaande bomaanslag enige vraagtekens gezet gevormd door het feit dat deze niet is opgelost. Er zijn wel geruchten over drugsactiviteiten in Duitsland. Gezien de kennelijke professionaliteit door de plaatsing en de wijze van activeren (op afstand of rniddels een contact) van het explosief, blijft de mogelijkheid open dat dit ook een politiek gemotiveerde activiteit zou kunnen zijn geweest. In die periode waren meerdere extreme Turkse/Koerdische -anti Turkse overheid groeperingen- in Nederland en in het bijzonder in Rotterdam actief. 

(Bron: de Volkskrant, dd 21 februari 1995}

Politie tast in duister over motief aanslag

Man gedood door autobom

Een 32-jarige inwoner van Rotterdam is maandagmorgen het slachtoffer geworden van een bomaanslag. Toen hij om half zeven met zijn aan de Boezemsingel geparkeerde auto wilde wegrijden, ontplofte het voertuig....

Van onze verslaggever

ROTTERDAM

Volgens de politie moet de bom in de nacht van zondag op maandag in de auto zijn gemonteerd. Verder is nog weinig bekend over de achtergronden van de aanslag. Het slachtoffer komt uit de Turkse gemeenschap, maar volgens een woordvoerder van de politie kunnen daaraan nog weinig conclusies worden verbonden. 'Dat gegeven kan een aanknopingspunt zijn bij het onderzoek, maar wat ons betreft zijn nog alle opties open.'

De ontploffing van de autobom veroorzaakte nogal wat commotie in de wijk Crooswijk. Diverse auto's liepen beschadigingen op en er sneuvelden ruiten van huizen en gebouwen. Enkele buurtbewoners hebben na de explosie nog even geprobeerd met een brandblusser het vuur in de auto te doven.

Een eerste buurtonderzoek heeft tegenstrijdige gegevens opgeleverd. Sommige getuigen verklaarden dat de auto al tijden aan de Boezemsingel geparkeerd stond, anderen getuigden juist het tegendeel.

Het is in Nederland de tweede bomaanslag in drie maanden. Op 24 november werd de kunstenaar Rob Scholte in Amsterdam slachtoffer van een autobom. De Haagse oud-wethouder van stadsvernieuwing, A. Duijvestein, kreeg in 1990 een 'bomlamp' toegestuurd.

De Baskische afscheidingsbeweging ETA heeft in de jaren tachtig een aanslag op een Amsterdams kantoor van de Spaanse luchtvaartmaatschappij Iberia opgeëist. Deze beweging wordt ook verdacht van bomaanslagen in de jaren tachtig op de Spaanse ambassade en de auto van de Spaanse consul in Den Haag.